Ontslag op staande voet in het functionerinsggesprek
Tijdens een functioneringsgesprek kunnen soms ernstige gedragingen van een werknemer aan het licht komen die ontslag op staande voet noodzakelijk maken.
Als je bijvoorbeeld ontdekt dat de werknemer betrokken is geweest bij diefstal, ernstige vormen van discriminatie, fysiek geweld of bedreiging, kan ontslag op staande voet overwogen worden.
Dit is echter een uiterst ingrijpende maatregel, bedoeld voor de ernstigste gevallen, met grote consequenties voor de werknemer.
Wat is ontslag op staande voet?
Ontslag op staande voet houdt in dat je de arbeidsovereenkomst met de werknemer per direct beëindigt, zonder opzegtermijn. Dit betekent dat de werknemer onmiddellijk zijn baan, inkomen en recht op een werkloosheidsuitkering verliest.
Het ontslag kan zowel mondeling als schriftelijk worden medegedeeld, maar moet altijd zorgvuldig en goed onderbouwd zijn om juridische problemen te voorkomen.
Strikte voorwaarden voor ontslag op staande voet
Omdat dit ontslag verstrekkende gevolgen heeft, stelt de wet strenge eisen aan de geldigheid ervan.
Voldoe je niet aan deze eisen, dan kan het ontslag vernietigbaar zijn, waardoor de werknemer het kan aanvechten en mogelijk schadeloosstelling kan eisen. Er zijn drie essentiële voorwaarden waaraan je moet voldoen:
- Dringende reden
- Directe mededeling aan de werknemer
- Onverwijldheid (onmiddellijkheid)
Hieronder lichten we deze voorwaarden verder toe.
1. Dringende reden
De dringende reden is de basis voor een ontslag op staande voet. Volgens de wet moet het gaan om ernstige gedragingen waardoor redelijkerwijs niet van jou als werkgever verwacht kan worden dat de arbeidsrelatie voortgezet wordt. Voorbeelden van dringende redenen zijn:
- Diefstal of verduistering: Wanneer een werknemer zich schuldig maakt aan het stelen van bedrijfseigendommen of financiële malversaties.
- Werkweigering: Herhaald en ongefundeerd weigeren van opdrachten.
- Discriminatie of belediging: Discriminatie van collega’s of leidinggevenden, ernstige belediging of andere respectloze uitingen.
- Bedreiging of geweld: Fysieke of verbale bedreiging richting collega’s, leidinggevenden of derden.
Zorg ervoor dat je voldoende bewijs hebt van deze gedragingen, bijvoorbeeld via getuigen, camerabeelden of schriftelijke vastlegging.
Het is van belang dat je kunt aantonen dat deze gedragingen zo ernstig zijn dat voortzetting van de arbeidsovereenkomst onhoudbaar is.
2. Dringende reden communiceren aan de werknemer
Bij een ontslag op staande voet ben je verplicht om de werknemer direct en duidelijk de reden voor het ontslag mee te delen.
Dit stelt de werknemer in staat om in te schatten of het ontslag op staande voet terecht is en eventueel bezwaar aan te tekenen. Zorg ervoor dat de reden ondubbelzinnig en volledig gecommuniceerd wordt, zodat hierover later geen misverstand kan ontstaan.
Let op: de reden die je opgeeft op het moment van ontslag mag niet achteraf worden gewijzigd. Het is daarom cruciaal om de reden voor ontslag goed te formuleren en vast te leggen.
3. Onverwijldheid: direct ontslag na constatering
Ontslag op staande voet moet “onverwijld” worden gegeven, oftewel zo snel mogelijk na de constatering van de dringende reden. Als er een moment van twijfel is, mag je, binnen redelijke grenzen, kort de tijd nemen om een onderzoek uit te voeren.
Denk hierbij aan situaties waarin je de feiten grondig wilt bevestigen. Na het onderzoek dien je het ontslag onmiddellijk te effectueren, mits het onderzoek de dringende reden bevestigt.
Praktische stappen voor ontslag op staande voet
- Documentatie verzamelen
Verzamel zoveel mogelijk bewijs en vastleggingen die de dringende reden ondersteunen. Dit kan gaan om schriftelijke verklaringen van getuigen, beeldmateriaal, e-mails of functioneringsrapporten waarin eerdere incidenten zijn gedocumenteerd. - Raadplegen van juridisch advies
Gezien de ernst van de maatregel is het vaak verstandig om juridisch advies in te winnen. Een juridisch expert kan helpen de juiste formulering van de dringende reden te bepalen en de risico’s van het ontslag te beoordelen. - Formele mededeling aan de werknemer
Geef het ontslag op staande voet, inclusief de duidelijke reden, schriftelijk aan de werknemer. Bevestig dit mondeling in een persoonlijk gesprek, indien mogelijk, en zorg dat een getuige aanwezig is. - Afhandeling van de formaliteiten
Bevestig het ontslag schriftelijk en meld dit aan de salarisadministratie en HR-afdeling. Maak ook een eindafrekening op, waarbij je eventuele verlofrechten en andere openstaande bedragen correct verwerkt.
Bezwaar en beroep door de werknemer
De werknemer kan het ontslag op staande voet aanvechten door binnen zes maanden een verzoek tot vernietiging in te dienen bij de kantonrechter.
De rechter zal dan beoordelen of het ontslag op staande voet terecht is en of de dringende reden voldoet aan de wettelijke eisen.
Als de rechter het ontslag ongeldig verklaart, kan dit betekenen dat je de werknemer opnieuw in dienst moet nemen of een vergoeding moet betalen.
Samenvattend
Ontslag op staande voet tijdens een functioneringsgesprek is een zeer ingrijpende beslissing en moet met de grootste zorgvuldigheid worden uitgevoerd.
Door strikt de wettelijke vereisten te volgen, voldoende bewijs te verzamelen en duidelijk te communiceren, kun je als leidinggevende deze maatregel toepassen wanneer er werkelijk sprake is van ernstige en onacceptabele gedragingen.
