In functioneringsgesprekken worden over en weer tussen de werknemer en de leidinggevende vragen gesteld.
Waarom stellen we eigenlijk vragen, waarom zijn ze zo belangrijk voor de kwaliteit van die gesprekken…..?
Vaak denken we dat het stellen van een vraag enkel en alleen bedoeld is om informatie in te winnen van iemand anders. Maar vragen blijken ook andere functies te hebben. Leidinggevenden kunnen die kennis in functioneringsgesprekken gebruiken.
Een overzicht van de algemene functies van vragen voor leidinggevenden:
- Constateringsmiddel. Met het stellen van vragen kunnen leidinggevenden indrukken krijgen van werknemers over hun opvattingen, gevoelens of ideeen over bepaalde zaken over hunzelf als werknemer, hun leidinggevende of bijvoorbeeld de werkomstandigheden in de organisatie.
- Oordeelsvormingsmiddel. Met het stellen van vragen kunnen leidinggevenden de werknemer helpen om zelf zijn of haar opvattingen te vormen. Ook kan men zaken aandragen die ermee mogelijk ook mee samenhangen en waarover nog niet is nagedacht door de werknemer.
- Verduidelijkingsmiddel. Vaak is het als leidinggevende zeer belangrijk meer duidelijkheid te krijgen wat een werknemer met iets (werkelijk) bedoelde te zeggen. Een opmerking als: “het is onprettig….” is weinig praktisch om dingen te kunnen veranderen. Het vertelt in dit geval iets over de uitwerking, maar niet over die zaken die ze veroorzaken.
- Keuzemiddel. Met vragen kunnen medewerkers “gedwongen” worden een of meerder keuze(n) te maken uit mogelijk terzake doende feiten. Dit stelt leidinggevenden in staat prioriteiten aan te brengen. Het scheidt het kaf van het koren.
- Sociaal bindmiddel. Louter met het stellen van vragen an sich, tonen leidinggevenden al interesse en belang in de medewerker. Het laat symbolisch zien dat men hen serieus neemt en bereidt is aandacht te schenken aan hun professionele inbreng.
Voorts kunnen vragen “open” of “gesloten” zijn. Met gesloten vragen worden de antwoordmogelijkheden van werknemers op voorhand al beperkt en in tijd verkort. Een voorbeeld hiervan is “Hebt je het wel of niet naar je zin in ons team?”.
In dit geval kan het antwoord eigenlijk maar tweeledig zijn. Ja of nee. Vaak worden ze als “feedback-middel” gebruikt door leidinggevenden om te toetsen of een medewerker een opmerking of instructie begrepen heeft.
Open vragen daarentegen laten meer antwoordruimte en duren in de regel langer. Het voordeel van open vragen ten opzichte van gesloten vragen is dat ze minder “sturen”.
Ze sluiten geen andere mogelijkheden uit die eventueel ook belangrijk zijn te weten als leiding. In functioneringsgesprekken zijn open vragen dus van groot belang om zoveel mogelijk te achterhalen wat er “speelt”.
Al de bovengenoemde soorten vragen komen in het functioneringsgesprek veel voor.
Welke vragen je als leidinggevende besluit te gaan stellen, hangt vooral af van wat, hoeveel en op welke wijze je antwoorden wilt krijgen van de medewerker in het functioneringsgesprek.